Khi người bệnh mắc xơ gan do hậu quả của việc bị các tác nhân gây hại cho gan tấn công trong thời gian dài dẫn đến tế bào gan bị hư hại, chết dần và tạo ra các mô sẹo, không phục hồi được làm gan chai cứng dần dần và không thực hiện được những chức năng bình thường của gan.
Xơ gan do nhiều nguyên nhân gây ra sẽ phát triển qua 2 giai đoạn gồm xơ gan còn bù và xơ gan mất bù. Người bệnh ở mỗi giai đoạn sẽ có triệu chứng khác nhau, trong đó xơ gan mất bù hay còn gọi là xơ gan cổ trướng là giai đoạn cuối của xơ gan.
Tổng quan bệnh Xơ gan mất bù
Xơ gan mất bù hay gọi cách khác là xơ gan cổ trướng là giai đoạn cuối của xơ gan. Lúc này, các tế bào gan, mô gan đã bị xơ hóa, không hoạt động bình thường, dẫn đến chức năng gan bị suy giảm nghiêm trọng. Những tế bào gan chưa bị xơ hóa không thể hoạt động bù cho phần tế bào đã xơ hóa thì gọi là xơ gan mất bù.
Tình trạng gan ở giai đoạn xơ hóa này bị tổn thương nghiêm trọng, không có khả phục hồi, tái sinh tế bào mới. Vì vậy, việc điều trị cũng chỉ đóng vai trò giảm triệu chứng, phòng ngừa biến chứng nguy hiểm, kéo dài sự sống cho bệnh nhân.
Nguyên nhân bệnh Xơ gan mất bù
Nguyên nhân chính gây bệnh xơ gan mất bù chính là xơ gan không được phát hiện, điều trị kịp thời dẫn đến tình trạng ngày càng nặng, chuyển sang giai đoạn cuối là xơ gan mất bù. Những nguyên nhân điển hình như:
- Do virus viêm gan siêu vi (Viêm gan B, C), đây là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh xơ gan, xơ gan mất bù.
- Do sử dụng quá nhiều rượu, bia, thuốc lá khiến gan quá tải, hoạt động liên tục để thanh lọc, đào thải chất độc, dẫn đến chức năng gan suy giảm, tế bào gan phá hủy, gây ra xơ gan, xơ gan mất bù.
- Do gan nhiễm mỡ không do rượu
Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác như:
- Do bệnh sắt tích tụ trong cơ thể, thừa sắt, hoặc hàm lượng sắt cao (hemochromatosis);
- Xơ nang;
- Bệnh tích tụ đồng trong gan (Wilson);
- Bệnh liên quan đến mật như: tắc mật, viêm đường mật chính, viêm đường mật xơ cứng nguyên phát…;
- Bệnh rối loạn chuyển đường hóa di truyền (galatose hoặc glycogen);
- Bệnh rối loạn tiêu hóa di truyền (alagille);
- Do các loại thuốc như: methotrexate (Rheumatrex), amiodarone (cordarone) và methyldopa (Aldemet)
Triệu chứng bệnh Xơ gan mất bù
Ở giai đoạn đầu của bệnh, các tế bào gan chưa xơ hóa có thể hoạt động bù vào tế bào đã xơ hóa (gọi là xơ gan còn bù) nên gan vẫn hoạt động bình thường, các triệu chứng chưa rõ ràng. Nhưng do không được phát hiện, điều trị kịp thời, tế bào tiếp tục bị tổn thương, xơ hóa nhanh, lúc này các triệu chứng của xơ gan mất bù sẽ biểu hiện rõ, điển hình như sau:

- Xuất huyết nội tạng
Xuất huyết nội tạng là triệu chứng phổ biến của xơ gan mất bù, theo thống kê có đến 50% người bệnh gặp phải triệu chứng này khi được chẩn đoán xơ gan mất bù. Nguyên nhân là các tĩnh mạch ở cửa gan giãn ra, phồng lên, bị vỡ, gây xuất huyết.
- Chướng bụng – cổ trướng
Triệu chứng khác cũng thường gặp ở xơ gan mất bù là chướng bụng – cổ trướng, tỉ lệ gặp phải triệu chứng này chiếm đến 85%. Đây là tình trạng bụng của người bệnh ngày càng phình to ra, da bụng căng, dễ nhận thấy các mạch máu dưới da bụng nổi lên, khiến cho người bệnh khó chịu, đau đớn.
- Phù nề
Triệu chứng khác cũng thường được nhắc đến là phù nề trong xơ gan mất bù. Nguyên nhân do tế bào gan xơ hóa, chức năng gan suy giảm, không thanh lọc, đào thải độc tố ra ngoài. Vì thế, nước và dịch sẽ tích tụ lại khiến cho người bệnh bị phù 2 chi dưới, thậm chí nặng hơn là phù toàn thân.
- Vàng mắt, da
Triệu chứng dễ nhận thấy bằng mắt thường nhất là vàng da, vàng mắt. Ở giai đoạn xơ gan mất bù da toàn thân, mắt, có thể cả móng tay, chân sẽ chuyển sang màu vàng nghệ. Nguyên nhân là do chức năng gan suy giảm nghiêm trọng, lượng bilirubin sẽ tích tụ ở da, niêm mạc mắt dẫn đến tình trạng vàng da, vàng mắt.
- Chứng não gan
Khi tình trạng xơ gan mất bù càng nặng, người bệnh sẽ xuất hiện triệu chứng não gan, hay còn gọi là bệnh não do gan. Nguyên nhân là do gan mất chức thanh lọc và thải độc, khiến nhiều độc tố ứ đọng trong máu, nhất là ammoniac, dẫn tới tình trạng nồng độ ammoniac trong máu và não tăng cao gây ra chứng não gan.
Khi xuất hiện triệu chứng này, người bệnh có những thay đổi về hành vi, mất dần ý thức, suy nhược cơ thể, mắt mờ, mệt mỏi… Nếu không được can thiệp kịp thời thì triệu chứng này có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh.

Link liên kết: Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan, tăng cường chức năng gan, giải độc gan.
Biến chứng của xơ gan mất bù
Xơ gan mất bù là giai đoạn chức năng gan suy giảm nghiêm trọng, không còn khả năng phục hồi, tái tạo tế bào mới. Vì vậy gây ra nhiều biến chứng, điển hình như:
- Xơ gan cổ trướng
Xơ gan cổ trướng khiến gan không thể tổng hợp protein và máu, gây tình trạng ứ đọng dịch, tăng áp lực và giảm tính thẩm thấu của mao mạch. Ngoài ra, lượng albumin trong máu giảm dần, khiến nước và các thành phần khác tràn vào khoang bụng và gây phù nề. Lúc này bụng càng ngày càng phình to, chứa nhiều dịch nên da căng lên, các mạch máu nổi rõ. Dịch cổ trướng ở khoang bụng càng lớn, áp lực vào bụng càng nhiều gây cho bệnh nhân đau đớn, khó chịu.
- Xuất huyết tiêu hóa
Như đã nói ở trên, 50% người bệnh được chẩn đoán xơ gan cổ trướng sẽ gặp biến chứng xuất huyết tiêu hóa do giãn và vỡ tĩnh mạch thực quản và tĩnh mạch ở phình vị dạ dày.
- Ung thư gan
Khi các triệu chứng của xơ gan mất bù xuất hiện thì tình trạng bệnh lý đã rất nghiêm trọng. Lúc này gan mất chức năng thanh lọc và thải độc, tế bào gan bị xơ hóa hoàn toàn, đồng nghĩa với việc bệnh sẽ biến chứng thành ung thư gan.
- Bệnh não
Một biến chứng rất nguy hiểm, đe dọa tính mạng người bệnh nữa là bệnh não gan hay còn gọi là bệnh não do xơ gan mất bù gây ra. Nồng độ ammoniac trong máu tăng cao do không được thanh lọc và thải ra ngoài gây ra biến chứng cho não, khiến người bệnh mất dần ý thức, hành vi, suy nhược cơ thể… Nếu không được can thiệp xử lý kịp thời, đúng cách có thể gây tử vong.
Đường lây truyền bệnh Xơ gan mất bù
Xơ gan do rất nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó có nguyên nhân do viêm gan B và C lây truyền qua đường máu như sử dụng chung bơm kim tiêm, từ mẹ sang con hay qua đường tình dục không an toàn.
Đối tượng nguy cơ bệnh Xơ gan mất bù
Tổn thương gan là yếu tố rủi ro lớn nhất đối với người cổ trướng. Một số nguyên nhân gây tổn thương gan bao gồm:
-
Xơ gan
-
Viêm gan virus B hoặc C
-
Viêm gan mãn tính
-
Tiền sử sử dụng nhiều rượu bia
Các bệnh khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh cổ trướng bao gồm:
-
Ung thư buồng trứng, tụy, gan hoặc nội mạc tử cung
-
Suy tim hoặc suy thận
-
Viêm tụy
-
Bệnh lao
-
Suy giáp
Phòng ngừa bệnh Xơ gan mất bù
Giảm nguy cơ mắc bệnh xơ gan bằng cách thực hiện các bước sau để chăm sóc gan:
-
Không uống rượu nếu bị xơ gan. Nếu bị bệnh gan, nên tránh uống rượu bia.
-
Chế độ ăn uống lành mạnh. Chọn chế độ ăn uống dựa trên thực vật có đầy đủ các loại trái cây và rau quả. Chọn ngũ cốc nguyên hạt và thịt nạc. Giảm lượng chất béo và thực phẩm chiên rán.
-
Duy trì cân nặng khỏe mạnh. Khi có mỡ thừa trong cơ thể có thể làm hỏng gan. Nói chuyện với bác sĩ về kế hoạch giảm cân nếu người bệnh bị béo phì hoặc thừa cân.
-
Giảm nguy cơ viêm gan. Dùng chung kim tiêm và quan hệ tình dục không an toàn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan B và C. Hỏi bác sĩ về việc tiêm phòng viêm gan.
-
Tránh ăn thức ăn sống, nên ăn chín uống chín để không bị nhiễm ký sinh trùng.
-
Sử dụng thực phẩm sạch, đảm bảo an toàn thực phẩm để phòng ngừa nhiễm hóa chất, phẩm màu độc hại gây tổn hại gan.
-
Không dùng thuốc làm ảnh hưởng gan.
-
Nếu lo lắng về nguy cơ mắc bệnh xơ gan, hãy nói chuyện với bác sĩ về những cách có thể giảm nguy cơ.
Nếu đã bị viêm gan hay xơ gan, thì một số cách sau đây có thể giúp người bệnh phòng tránh cổ trường, bao gồm:
-
Ngừng uống rượu bia.
-
Duy trì cân nặng.
-
Luyện tập thể dục đều đặn.
-
Bỏ thuốc lá.
-
Hạn chế muối trong chế độ ăn uống.
-
Đối với những người đã bị viêm gan B hoặc C mạn tính cần theo dõi định kỳ 3 tháng hoặc 6 tháng một lần để phát hiện và điều trị sớm những trường hợp viêm gan tiến triển, nhằm hạn chế các biến chứng nặng như xơ gan và ung thư gan.
-
Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý gây viêm gan do các nguyên nhân khác như suy tim, tắc mật
-
Không nên quá lo lắng và căng thẳng vì việc tuân thủ điều trị tốt sẽ giúp bệnh ngừng tiến triển và hạn chế biến chứng.
-
Không nên dùng các thuốc gây hại cho gan như thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau paracetamol. Nên xin ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
-
Tuyệt đối phải tránh xa các loại bia rượu.
-
Nên tuân thủ đúng thuốc điều trị theo hướng dẫn của thầy thuốc.
Các biện pháp chẩn đoán bệnh Xơ gan mất bù
Ngoài khám thể chất và hỏi về các triệu chứng, bệnh tật hiện tại, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm như sau:
-
Chọc dịch ổ bụng để lấy mẫu chất lỏng từ bụng của người bệnh bằng kim. Chất lỏng này sẽ được kiểm tra các dấu hiệu bệnh, chẳng hạn như ung thư hoặc nhiễm trùng. Xét nghiệm này có thể giúp chỉ ra nguyên nhân của cổ trướng.
-
Chẩn đoán hình ảnh để xem bên trong bụng của người bệnh bằng siêu âm, chụp MRI hoặc CT scan. MRI tạo ra hình ảnh bằng cách sử dụng từ trường và năng lượng tần số vô tuyến. Chụp CT tạo ra hình ảnh vi tính bằng tia X.
Link liên kết: Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan, tăng cường chức năng gan, giải độc gan.
Các biện pháp điều trị bệnh Xơ gan mất bù
-
Bác sĩ có thể kê toa thuốc là thuốc lợi tiểu, để giúp loại bỏ chất lỏng ra khỏi cơ thể của người bệnh.
-
Cắt giảm lượng muối. Tránh các chất thay thế muối có chứa kali. Điều này là do một số loại thuốc được sử dụng trong điều trị cổ trướng có thể khiến nồng độ kali tăng lên.
-
Giảm lượng nước uống.
-
Ngừng uống rượu.
-
Trong một số trường hợp nhất định, bác sĩ loại bỏ chất lỏng trong ổ bụng của người bệnh bằng kỹ thuật Chọc hút dịch cổ trướng giúp bệnh nhân tránh biến chứng suy gan. Điều này có thể được thực hiện nếu người bệnh khó thở hoặc thuốc lợi tiểu không hiệu quả.
-
Trong các trường hợp các cách điều trị trên không hiệu quả, người bệnh sẽ được chỉ định điều trị bằng TIPS là một phương pháp tạo shunt cửa – chủ trong gan qua tĩnh mạch cảnh trong phải, được chỉ định cho các trường hợp chảy máu do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản mà các biện pháp nội khoa và nội soi thất bại; dự phòng chảy máu tái phát ở bệnh nhân xơ gan tăng áp lực tĩnh mạch cửa đã điều trị bằng các biện pháp nội soi không đạt hiệu quả; cổ trướng dai dẳng và hội chứng Budd – Chiari.
-
Ở người bệnh xơ gan giai đoạn cuối, phù hai chân ngày càng nhiều do chức năng tổng hợp protein giảm dẫn đến lượng protein máu giảm làm cho nước thoát ra ngoài tế bào gây phù, đi lại nặng nề, ăn uống kém. Do đó, cần cho người bệnh nằm kê chân cao hơn so với tim vì ở tư thế này sẽ góp phần cải thiện tình trạng phù và hàng ngày cần vệ sinh mũi miệng sạch sẽ, đặc biệt là khi có chảy máu cam, chảy máu chân răng, để đề phòng nhiễm trùng răng, miệng và tạo cho người bệnh cảm giác ngon miệng. Ngoài ra, vì người bệnh rất mệt mỏi cho nên cần tạo không gian thoáng mát, yên tĩnh, hạn chế người ra vào thăm hỏi nhiều.

Xơ gan mất bù sống được bao lâu?
Hiện nay chưa có phương pháp nào để chữa khỏi bệnh xơ gan mất bù. Mọi biện pháp, phác đồ điều trị chỉ làm giảm đau và giảm tốc độ xơ hóa của gan để kéo dài tuổi thọ cho người bệnh.
Nếu xơ gan được phát hiện sớm tức là ở giai đoạn xơ gan còn bù (các tế bào gan chưa bị xơ hóa còn bù được vào lượng tế bào xơ hóa) thì người bệnh được tiên đoán sẽ kéo dài tuổi thọ của mình từ 10-20 năm.
Nếu xơ gan đã tiến triển thành giai đoạn xơ gan mất bù (xơ gan cổ trướng) thì tuổi thọ của người bệnh chỉ có thể kéo dài từ 1-3 năm, tuy nhiên có 50% những người mắc bệnh lý này chỉ sống thêm được từ 4-7 tháng.
Đặc biệt xơ gan mất bù biến chứng thành ung thư gan và di căn thì tuổi thọ của người bệnh sẽ suy giảm và kéo dài không quá 1 năm.
Trên thực tế, mắc xơ gan mất bù có thể sống được bao lâu còn phụ thuộc vào thể trạng của người bệnh, hệ miễn dịch, mức độ nghiêm trọng của bệnh, biến chứng ra sao và khả năng đáp ứng với quá trình điều trị như thế nào.
Ngoài ra, vấn đề tâm lý cũng là một yếu tố kéo dài sự sống cho người bị bệnh xơ gan mất bù, người bệnh cần tránh tâm lý sợ hãi, lo lắng, nên tuân thủ phác đồ điều trị, ăn uống, nghỉ ngơi theo hướng dẫn của bác sỹ để tránh tình trạng bệnh nặng thêm, biến chứng thành ung thư gan.
Giai đoạn này, gan và tế bào gan không còn khả năng phục hồi vì vậy trong 1 số trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân nên dùng phương pháp ghép gan để hi vọng kéo dài sự sống cho người bệnh.
Phương pháp này được cho là có thể kéo dài sự sống cho người bệnh từ 15-20 năm và theo thống kê, đã có trên 70% những bệnh nhân sau phẫu thuật ghép gan sống trên 5 năm. Tuy nhiên phương pháp này rất tốn kém, phải yêu cầu có gan hiến tặng và không phải ai cũng thích nghi được với gan sau ghép nên rất khó khăn trong điều trị bệnh.
bài viết liên quan
sản phẩm được yêu thích
Mẹ và bé
Imochild DHA dạng nhỏ giọt – bổ sung DHA tinh chất từ Gan cá tuyết cho trẻ từ 0 tháng tuổi trở lên
Thận - Tiết niệu - Sinh dục
VIÊN TIỂU ĐÊM EIFFEL – Hỗ trợ điều trị trường hợp tiểu đêm, tiểu buốt, tiểu nhiều lần.